จะเลือกปลูกผักในน้ำแบบระบบไฮโดรโปนิกส์หรือปลูกผักในวัสดุปลูกดี

aquaponics grow bed ถ้าแปลตามตรงก็คือ เตียงปลูก ถ้าลองค้นด้วยประโยคนี้ aquaponics grow bed ก็จะเจอภาชนะปลูกเป็นอ่าง กระบะ สีเหลี่ยมบ้าง ทรงกลม ถ้งผ่าครึ่ง ขึ้นอยู่กับการประยุกต์ใช้งาน แล้วก็จะมีเม็ดกลมๆ สีอิฐ อยูุ่ภายในและมีท่อพีวีซีอยู่ภายใน และมีอีกประโยคคือ Backyard Aquaponics แปลตามตัวก็จะหมายถึงสวนปลูกผักอควาโปนิกส์  ถ้าค้นด้วยชุดประโยคนี้  Backyard Aquaponics เราก็จะพบกับรูปภาพเหมือนๆ กันคือแปลงปลูกจะเป็นภาชนะสี่เหลี่ยม ทรงกลม ถ้งผ่าครึ่งบ้าง เช่นเดียวกับแบบแรกเพราะมันสื่อได้อย่างเดียวกัน แต่แบบแรกจะตรงตัวกว่าที่จะหมายถึงแปลงปลูกปลูกผัก

แต่จะมีใครเคยสังเกตุไหมครับว่า แปลงปลูกผักแบบอควาโปนิกส์ทำไมมีทั้งแบบที่ปลูกด้วยโฟมแล้วลอยน้ำ หรือปลูกในท่อแบบระบบไฮโดรโปนิกส์ที่พบเห็นได้บ่อยและการปลูกในแปลงปลูกแบบใช้วัสดุอย่างเช่นเพอไลท์หรือไฮโดรตรอน  ที่จริงระบบอควาโปนิกส์ได้รับการประยุกต์มาจากระบบไฮโดรโปนิกส์ และระบบแอร์โร่โปนิกส์ด้วย (Aeroponics system)    การที่จะปลูกผักแบบลอยน้ำนั้นอาจจะมีข้อจำกัดกับการปลูกผักได้ไม่กี่ชนิดส่วนใหญ่ที่เราเห็นกันก็จะเป็นผักสลัด ผักแบบลำต้นไม่สูงใบเป็นทรงพุ่ม ลำต้นไม้ล้มง่ายอยู่ตินแผ่นโฟม เลยมีการคิดค้นการปลูกผักชนิดอื่นด้วย อย่างเช่นมะเขือเทศ ที่ต่างประเทศนิยมบริโภคสดกันเยอะ  โดยใช้วิธีการแบบแอร์โรโปนิกส์ คือใช้มีเดีย วัสดุอย่างเช่นไฮโดรตรอนเป็นเครื่องปลูกเพื่อช่วยพยุงลำต้นให้รากยึดแน่น แต่เนื่องจากทำวิธีการนี้ปลูกในท่อเป็นรางนอน เวลารากมีมากขึ้นจะทำให้ไปขวางทางน้ำเกิดการอุดตันขึ้นได้และหากใช้ท่อรางปลูกใหญ่ขึ้นก็จะมีข้อจำกัดเรื่องพื้นที่และราคาท่อก็สูงขึ้นด้วย จึงมีการประยุกต์ใช้ระบบแอร์โรโปนิกส์โดยใช้การสเปรย์ฝอยไปที่รากของพืช
ดังรูปข้างล่างนี้เป็นการประยุกต์ระบบแอร์โรโปนิกส์ (Aeroponics tower gardening)

http://laurbanfarms.com/wp-content/uploads/2013/10/HowTGworks3.gif

จากภาพผักส่วนใหญ่ก็จะเป็นผักสลัดระบบนี้ก็ยังมีข้อจำกัดเหมือนเดิมคือปลูกพืชแบบยืนต้นไม่ได้  เพราะรากไม่มีอะไรให้ยึดเกาะได้  ต่อให้ใช้กระถางขนาดใหญ่ใส่มีเดียปลูกได้มากๆ ก็ไม่สามารถส่งปุ๋ยไปถึงระบบรากได้เลย จึงจบปัญหาหากต้องการปลูกพืชผักไม้ล้มลุกหรือไม้ยืนต้น อย่างเช่นมะเขือเทศ มะเดือฝรั่งที่เรากำลังฮิตกัน  โดยทำแปลงปลูกแบบใช้มีเดียอย่างไฮโดรตรอนเป็นวัสดุปลูกเพราะเบาและแปลงปลูกก็สามารถระบายน้ำได้ดี อีกทั้งยังสามารถเพิ่มอ็อกซิเจนให้กับรากพืชไปพร้อมกันได้ โดยมีการระบายน้ำออกจากแปลงปลูกได้อย่างรวดเร็วโดยใช้ Siphon หรือกาลักน้ำ  

ในภาพนี้มีแปลงปลูกแบบใช้รางน้ำสำหรับปลูกสลัด และแปลงด้านขวาสุดนี้ก็จะใช้มีเดียในการปลูก ถ้าทำแบบนี้ได้ไม่ต้องทำโต๊ะก็จะประหยัดงบประมาณได้เยอะครับ

โดยส่วนตัวผมก็สงสัยอยู่ว่าทำไมฝรั่งเค้าไม่เปิดน้ำใส่แบบผ่านน้ำให้ไหลได้ตลอดเวลา  และก็พบคำตอบว่า การที่ระบบเติมน้ำในแปลงปลูกให้สูงระดับหนึ่งแล้วปล่อยน้ำออก ก็เพื่อให้รากพืชที่ปลูกรวมกันได้รับความชื้นโดยทั่ว และขณะที่กาลักน้ำทำงาน Siphon  จะดูดน้ำออกอย่างรวดเร็วและยังดึงอากาศลงไปสู่รากอย่างรวดเร็ว  แปลงผักแบบนี้ผมเคยลองทำแล้วโดยไม่ต้องเพาะต้นกล้า แค่ว่านเมล็ดลงไปเลย ก็ใช้ได้แล้วครับ พอต้นโตก็ย้ายออกปลูกในแปลงอื่นๆ หรือจะให้ต้นโตไปเลยก็ได้ แต่จะเบียดกันตามจำนวนเมล็ดที่ว่าน แต่จะให้ดีก็หยอดเมล็ดลงให้ห่างไว้ก่อนก็ดี เพราะที่ผมทำเพื่อการทดลองเท่านั้น

แนะนำให้ออกแบบแปลงผักอยู่ติดพื้นดินแบบนี้จะดีครับประหยัดไม่ต้องทำโต๊ะรับน้ำหนัก และก็สามารถใช้หินตามลำธารมาใช้งานแทนไฮโดรตรอนหรือเพอร์ไลท์ก็ได้ครับ ผมลงแล้วเวิร์กกว่า เสียเวลาขุดดินทำบ่อพักน้ำนิดหน่อยครับ